Advocaat verhoor: Jurisprudentie & uitleg

Eerder had de Hoge Raad al geoordeeld dat uit uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) niet zonder meer zou volgen, dat in alle gevallen recht zou bestaan (per definitie) om een advocaat tijdens een verhoor bij politie aanwezig te hebben. In deze uitspraken had het Europese Hof geoordeeld dat in die gevallen dit recht wel had bestaan. Vervolgens is een hele discussie ontstaan in de rechtspraktijk in Nederland en was voorzienbaar dat zogenaamde ' prejudiciële vragen' zouden worden gesteld in diverse strafzaken. Dat zou kortom inhouden, dat - omdat het niet helemaal duidelijk was wat het Europese Hof zou vinden van een algemeen recht op verhoorsbijstand door een advocaat - eerst duidelijkheid zou moeten worden gevraagd aan het Europese Hof op dit punt.

Advocaat bij verhoor met ingang van 1 maart 2016

De Hoge Raad vond dit naar eigen zeggen onwenselijk en heeft om die reden de jurisprudentiee (in de uitapraak van 22 december 2015) zo vorm gegeven dat met ingang van 1 maart 2016 een recht bestaat om een advocaat bij het politieverhoor aanwezit te hebben. Dit zou de wetgever voldoende tijd moeten geven om het systeem in te richten en ervoor zorg te dragen dat dit recht in de praktijk kan worden geboden. Mogelijk kiest de Hoge Raad hiermee ook 'eieren voor zijn geld'. Immers, het is of was niet uitgesloten dat anders het Europese Hof een ruime(re) uitleg had gegeven aan dit recht op aanwezigheid van een advocaat bij het verhoor dan de uitleg dit de Hoge Raad nu geeft. Het is immers de vraag of de rechtspraktijk die is gebaseerd op deze uitspraak, wel voldoende ver gaat in de zin van de Europese Jurisprudentie. De kans is echter reëel naar onze inschatting dat deze gang van zaken (net) door de beugel kan, temeer nu het Europese Hof zal zien dat er in elk geval vorm is gegeven aan deze jurisprudentie. Kortom: Het Europese Hof zal eerder een praktijk billijken als door een wetgever bepaalde voorzieningen zijn getroffen, dan het geval dat hier op geen manier invulling aan is gegeven. Het blijft natuurlijk gissen, maar wellicht had de Hoge Raad ook voor ogen dat het op geen wijze buigen weleens verderstrekkende gevolgen zou kunnen hebben dat hij nu in het arrest van 22 december 2015 heeft vorm gegeven. 'Liever buigen dan volledig barsten', zeg maar...

Hoe zit het nu met zaken van vóór 1 maart 2016?

De Hoge Raad heeft in de uitspraak geoordeeld dat dit recht slechts zou gelden voor zaken ná 1 maart 2016. Een beroep op een 'vormfout' (vormverzuim) op grond van de stelling dat dit recht niet is gegeven in een verhoor dat speelt van vóór 1 maart 2016, lijkt dus bij voorbaat kansloos, in elk geval op grond van deze jurisprudentie (rechtspraak) van de Hoge Raad. De vraag is was het Europese Hof hiervan zou vinden. Immers lijkt het recht van een advocaat bij het verhoor een soort van 'grondrecht' dat zich lastig naar tijd lijkt te verdelen. Een overtreden (grond)recht blijft immers een overtreden grondrecht. Anderzijds zal ook het Europese Hof mogelijk oog hebben voor de wijziging in de rechtspraktijk en de overgangsregeling die is getroffen. Nu het voeren van een procedure voor het Europese Hof vele jaren duurt en bovendien men alleen een beroep kan doen op een vormverzuim in de strafzaak zélf (en men dus niet voor oude zaken met terugwerkende kracht een beroep hierop kan doen als later in een andere zaak voor het Europese Hof iemand daarin gelijk krijgt), is de kans groot dat de praktijk de Hoge Raad hierin (al dan niet helaas) zal volgen en dit recht alléén zal kunnen gelden voor gevallen ná 1 maart 2016.

Ik heb geen advocaat bij het verhoor gehad. Was zijn de gevolgen voor mijn strafzaak?

Dat hangt er vanaf. In beginsel is het recht van uw advocaat om bij het verhoor aanwezig te zijn een wettelijk recht. Dat houdt in dat als dit recht niet wordt geboden, dit in beginsel een vormverzuim oplevert volgens de Hoge Raad. Ook wel 'vormfout'  genoemd in de volksmond.

Niet elk vormverzuim hoeft echter gevolgen te hebben. De gevolgen hangen af van vele omstandigheden, zoals de ernst van het verzuim en het nadeel wat is veroorzaakt. De Hoge Raad heeft daarij uitgesproken dat overtreding van het recht aan advocaat tijdens het verhoor aanwezig te hebben als minder ernstig wordt gezien als overtreding van het recht om een advocaat te mogen spreken voorafgaande aan uw politieverhoor, het zogenaamde 'consulatierecht'. Ook wordt meegenomen de houding van politie. Kortom, heeft men een advocaat (doelbewust) weggehouden bij uw verhoor dan zal dit eerder gevolgen hebben voor uw strafzaak, dan ingeval van een onbewuste fout. U begrijpt het wellicht al: Dat is vaak lastig aan te tonen voor een verdachte. Vormverzuimen en de jurisprudentie zijn juridisch ingewikkeld en die kunt u het beste door een ervaren advocaat laten beoordelen of aanvoeren.

Als u het contactformulier invult onderaan deze pagina (klik hier), dan neemt een ervaren advocaat gratis en vrijblijvend contact met u op om de mogelijkheden voor uw verhoor in uw strafzaak met u te bespreken.

Kan ik afstand doen van mijn advocaat bij het verhoor?

Dat kan. Echter is het voor u als verdachte onmogelijk om in te schatten of dat verstandig is. Regelmatig wordt u gezegd door politie dat het 'toch niet uitmaakt' en u dan 'sneller buiten staat'. Trap niet in dit soort onzin (lees  hiervoor ook de gratis tips van een strafrechtadvocaat voor uw verhoor; klik hier).  Afstand doen moet volgens de Hoge Raad wel 'ondubbelzinnig' (dus: duidelijk) gebeuren. In de praktijk zal echter een verklaring van een verbalisante in een verslag (proces-verbaal) waarin staat dat u als verdachte heeft aangegeven afstand te doen van uw recht om een advocaat bij uw verhoor aanwezig te hebben, naar onze inschatting al volstaan. Terwijl in zo een verslag helemaal niet duidelijk is hoe en op welke wijze u dat danwel zou hebben aangegeven. Het tekenen van een afstandverklaring is namelijk geen eis! Als u dan later aangeeft: 'maar ik begreep het niet zo goed' of: 'ik heb geen afstand gedaan', zal u dat niet zomaar 'redden'...

Ons advies als advocaat is om nooit afstand te doen van uw recht om een advocaat te spreken voor uw verhoor maar ook niet van uw rechten om een advocaat tijdens uw verhoor aanwezig te hebben, zonder dat u met en van onze advocaten overleg heeft gevoerd. Wij bespreken met u uw rechten en de mogelijkheid om bij uw verhoor aanwezig te zijn, op pro deo basis danwel tegen een vast (redelijk) bedrag. Of mogelijk kunnen wij u voor het verhoor (gratis) adviseren en pas later in overleg met u 'inspringen'. Zo bent u altijd verzekerd van goede rechtsbijstand van een ervaren strafrechtadvocaat. Als u het formulier invult nemen wij gratis contact met u op!